مناظره های امام

مأمون پس از بر تخت نشستن امام را به مرو فراخواند و برای اینکه ضعف علمی ایشان را که به عالم آل محمد معروف بودند نشان دهد و از طرف دیگر خود را مروج و طرفدار علم و

دانش قلمداد کند و نیز دانشمندان را به خود متوجه سازد، مجالس

مناظره و بحث علمی بین امام و دانشمندان ادیان و مذاهب گوناگون برپا کرد شمار این مجالس مناظره فراوان است اما مهمترین آنها هفت مجلس است

۱ - مناظره با جاثلیق رهبر و بزرگ مسیحیان

۲ - مناظره با راس الجالوت دانشمند بزرگ دین یهود

3 - مناظره با هر بزاکبر هیر بداکبر) بزرگ و پیشوای دین

4 - زرتشتی ۴ - مناظره با عمران صابی ) - عمران صابی ) که از مذهب

صابئین دفاع میکرد.

این چهار مناظره در یک مجلس با حضور مأمون و گروه فراوانی از دانشمندان و بزرگان خراسان صورت گرفت که به شکست آنان انجامید و همه به علم و فضیلت امام رضا، اعتراف کردند. امام با هر کدام بر اساس کتاب مقدس و زبان آنان به گفتگو پرداخت. عمران صابی چنان شیفته ی استدلال، بیان و دانش امام شد که ایمان آورد و در پیشگاه خداوند، سجده کرد.

5 - مناظره با سلیمان مروزی - عالم علم کلام - که در یک مجلس مستقل با حضور مأمون و اطرافیانش انجام گرفت.

در سایه سار خورشید

۶ - مناظره با محمد بن جهم - ناصبی و دشمن اهلبیت

7 - مناظره با بزرگان مذاهب در بصره

این مناظرات دارای محتوایی عمیق و ارزشمند است. علاقمندان برای مطالعه بیشتر به کتاب «مجموعه آثار دومین کنگردی جهانی حضرت رضا، ج اول در مقالات زیر مراجعه

فرمایند.

۱ - مناظرات تاریخی امام على بن موسى الرضا علیه السلام، با پیروان مذاهب و مكاتب مختلف، آیت الله ناصر مکارم شیرازی 

۲ - تفسیری بر احتجاج امام على بن موسى الرضا علیه السلام، با عمران صابی استاد محمد تقی جعفری 

3 - پرتوی از فروغ دانش حضرت رضا، استاد دکتر محمد مهدی رکنی.

امام جوادعلیه السلام هم که در نه سالگی به امامت رسیدند، درگیر این مناظرات علمی شدند اولین مناظره ی ایشان با «یحیی بن اکثم قاضی القضات بغداد بود ) - يحيى بن اكثم ) این مناظرات هم از طرف حاکمان و هم از طرف شیعیان برگزار میشد.

حاکمان میخواستند تا ایشان در نظر عمومی، خوار و خفیف شود که هر بار مراتب علمی و دانش سرشار امام، آنان به خفت و خواری کشاند شیعیان نیز برای شناخت امام خود با ایشان بحث و مناظره میکردند تا ادعاهای دیگران که دعوی امامت داشتند و حقانیت ایشان آشکار گردد.