سابقه شهر مشهد
مشهد کنونی که نام اولیه آن مشهد الرضا (به عنوان نمونه شیخ صدوق (محمد بن علی بن حسین بن بابویه در گذشته به سال ۳۸۱) در عيون اخبار الرضا (۲٫ ۲۸۳) از مدفن آن حضرت به «مشهد» تعبیر کرده یعنی محل شهادت همچنین ابو الفضل بیهقی (م. ۴۷۰) در تاریخ خود دو جا تعبیر مشهد علی بن موسی الرضا» را به کار برده و یادآور شده بزرگانی در عمران آن بقعه هزینه کردند یا آن جا دفن شدند (تاریخ بیهقی از انتشارات دانشکده ادبیات مشهد چاپ دوم ۷۱۲۵۳۱) ) و گویای شهادت آن حضرت می باشد، مرکز استان وسیع خراسان است و جمعیتی حدود دو میلیون دارد. این شهر بزرگ و آباد در آغاز قرن سوم هجری هسته مرکزی اش روستای «سناباد» بود که باغ مصفای حاکم آن زمان - حمید بن قحطبه ـ در آن قرار داشت. پس از شهادت امام علی بن موسی در آخر صفر سال ۲۰۳، به فرمان مأمون عباسی حضرت را در بقعه ای واقع در آن باغ ـ که پدرش هارون الرشید دفن شده بود با احترام به خاک سپردند با گذشت زمان که حکومت عباسیان به ضعف گرایید و ستاره دولت آل علی بر آمد حقایق چندی روشن و کراماتی (کرامت خارق عادت که از امام و ولی الهی سر زند چنان که نقل است حضرت رضا از محل دفن خود خبر دادند. عیون اخبار الرضا، تصحیح سید مهدی حسینی لاجوردی (۲۲۶٫۲) ظاهر شد که دلها بیش از پیش متوجه مضجع( مضجع: قبر، آرامگاه) فرزند پیامبر گشت و در نتیجه املاکی بر آن وقف کردند و به عمران و توسعه روضه (روضه باغ کنایه از قبر) منوره پرداختند. و نه تنها نام مشهد بر سناباد و نوغان و طوس غلبه کرد. بلکه مشهد الرضا کلان شهری شد که نوغان محله ای از آن و سنادباد خیابانی از آن می باشد و گنبد طلایی امام هشتم برترین و فروزان ترین نماد این شهر گردید و دیگر بناها را تحت الشعاع قرار داد.
اشراقات معنوی و علمی حضرت رضا و حوادث روزگار و برتر از آن مشیت آفریدگار چنین بود که هشتمین گوهر صدف امامت دور از مدینه ( یعنی زادگاه خود به خاک سپرده شود و حرمش مأمن و پناهگاه شیعیان در سرزمین خراسان باشد تا دوستان اهل بیت پیامبر بتوانند از اطراف جهان به مشهدالرضا سفر کنند و از فیض زیارت آن امام رؤوف برخوردار شوند.