مشورت

چرا در اسلام بر مشورت و دوری از تک روی تأکید میشود؟ آیا مشورت در سیره امام رضا هم جایگاهی داشته است؟

در دین مبین اسلام در تصمیم گیری بر مشورت تأکید می شود و استفاده از تجربه دیگران فرصتی ارزشمند تلقی میشود پیامبر خود با اینکه عقل کل بودند و با مبدأ وحی ارتباط داشتند در مسائل مختلف اجتماعی و اجرایی در جنگ و صلح و امور مهم دیگر به مشورت با یاران مینشستند. حتی گاه نظر آنها را ترجیح میدادند با اینکه مشکلاتی از این ناحیه حاصل میشد تا الگویی برای مردم باشد؛ چرا که برکات مشورت از زیانهای احتمالی آن به مراتب بیشتر است(2).(تفسیر نمونه، ج ۲۰، ص ۴۶۳)

حضرت رضا فرمودند عقل پدرم با عقول همه مردم سنجیدنی نبود. با این حال گاهی با غلامان خود مشورت میکرد. به وی میگفتند که آیا با چنین فردی مشورت میکنی؟ میفرمود چه بسا که خداوند زبان او را به مصلحت میگشاید. چه بسیار که آنان چیزهایی به حضرت تذکر می دادند و حضرت آنها را در کشت و زرع خود به کار می بست(3).(بحار الأنوار، ج ۷۲، ص ۱۰۱)

معمر بن خلاد میگوید غلامی از حضرت رضا به نام سعد از دنیا رفت. حضرت فرمودند: «مردی صاحب فضل و امانت به من نشان ده تا او را به جای سعد برگزینم» با شگفتی عرضه داشتم: «من به شما نشان دهم؟! امام مانند اشخاص غضبناک فرمودند: «رسول خدا با اصحاب خود مشورت میکرد. سپس آنچه اراده اش تعلق میگرفت بر اجرای آن جدیت می ورزید(1).»(همان)