مزاج و طبیعت

بدان که نیروی روانها پیرو قوت تنها است، مزاجها و نیروی بدنها نيز تابع هواها است و بر حسب تغییر هواها دگرگون میشود لذا می بینیم که چون هوای سرد بگرما تبدیل یافت و یا گرمی هوا مبدل بسر ما شد رنگ پوست صورت و بدن نیز تغییر میکند و این تغییر ناشی

از تغییر مزاج است که براثر دگرگون شدن هوا پیدا شده است . پس در زمان و مکانيکه هوا معتدل باشد مزاجهای ابدان نیز معتدلست و تصرفات امزجه در حرکات طبیعیه خود بطوری که مصلحت اوست انجام میگیرد از قبیل هضم و جماع و خواب و حرکت جوارح و سایر جنبش ها. خداوند تعالی اجسام را روی چهار طبیعت بنا کرده است و آنها عبارت اند از صفراء وسوداء وخون و بلغم که دوتای آنها گرم و دوتای دیگر سرد است و میان هر دوتای آنها از لحاظ دیگر اختلاف است یکی گرم مرطوب دیگری گرم خشك و يكى سرد مرطوب و

دیگری سرد خشك . هر يك از این طبیعتها را بر قسمتی از اعضاء بدن مسلط کرد بنا بر این بدن نیز دارای چهار قسمت (عضو) مهم است سر، سینه ، پهلو ، شکم . خون را بر سر یعنی چشمها و گوشها و بینی و دهان و دماغ مسلط کرد . بلغم را بر سینه با نیروی باد استیلا داد .

صفراء را بر اضلاع و دنده های پهلو غالب کرد . سوداء را برشکم و احشاء و امعاء چیره گردانید .

خواب

بدان که خواب بر دماغ مسلط میشود و بدن را نیرو و استقامت می بخشد پس وقتیکه اراده خواب کردی اول بپهلوی راست دراز بکش آنگاه بطرف چپ برگرد همچنین هنگام برخاستن از طرف راست برخیز چنانکه برای خواب ابتدای بآن کردی خود را عادت بده که مقدار دو ساعت از شب را بیدار بنشینی و پیش از خوابیدن برای قضای حاجت به بیت الخلاء بروی ولی مراقب باش که بیش از مدتی که معمولا مورد احتیاج است در بیت التخليه درنگ نکنی زیرا زیادماندن در آنجا مورث داء الفیل میگردد .

مسواك و دندان 

بدان که بهتر وسیله که برای مسواک دندان بکار میرود چوب اراك است چوب اراك که آنرا لیف نیز میگویند دندانها را جلا میدهد و دهان را خوشبو میسازد ، گوشت و لثه دندان را میرویاند و محکم میکند.البته مسواك در صورتی بدندان خدمت میکند که با اعتدال باشد

زیاده روی در آن عاج دندان را میبرد و موجب لغزش و ضعف ریشه های آن میشود