سیره پیامبر در راه رفتن

موسى بن عمر بن بزیع گوید خدمت حضرت رضاء عرض کردم مردم روایت میکنند که حضرت رسول ﷺ هر گاه از راهی عبور می کردند و به جایی می رفتند در مراجعت از راه دیگر بر می گشتند آیا همین طور است و پیغمبر چنین می کرد؟

فرمود:

نَعَمْ فَأَنَا أَفْعَلُهُ كَثِيراً فَافْعَلْهُ ثُمَّ قَالَ لِي أَمَا إِنَّهُ أَرْزَقُ لَكَ.

آری من هم همین کار را میکنم سپس فرمود: این کار روزی را زیاد میکند.(ر.ک: الکافی ٧: ١٤٨ - ١٢٤؛ تهذيب الاحكام ٧: ٢٢٦ - ٩٨٧؛ بحار ٢٧٦:١٦ ح ١١٤؛ الحدائق الناضره ۲۷۱:۱۰؛ مستند الشيعه ٢٠٦:٦.)

معنى كنيه «ابوالقاسم» پیامبر

حسن بن علی بن فضال گوید از حضرت رضا پرسیدم چرا حضرت رسول به مکنی به ابو القاسم بودند؟

فرمود:

چون آن جناب فرزندی بنام «قاسم داشتند از این رو وی را ابو القاسم می گفتند.

 عرض کردم یا ابن رسول الله اگر مرا اهل میدانی بیش از این بفرمائید.

 فرمود: آری مگر نمیدانی که حضرت رسول ﷺ پدر امت خود می باشد و علی نیز در میان امت به منزله آن جناب است.

عرض کردم چرا همین طور است.

فرمود: مگر نمیدانی علی قاسم بهشت و دوزخ است؟

گفتم: آری چنین است.

فرمود: از این جهت پیغمبر را ابو القاسم گفتند، زیرا پدر قاسم جنت و نار است.

گفتم: معنی آن چیست؟

فرمود:

إِن شَفَقَةَ النَّبِيِّ ﷺ عَلَى أُمَّتِهِ شَفَقَةُ الْآبَاءِ عَلَى الْأَوْلَادِ وَ أَفْضَلُ أُمَّتِهِ عَلِيٌّ وَ مِنْ بَعْدِهِ شَفَقَهُ عَلِيٌّ عَلَيْهِمْ كَشَفَقَتِهِ لِأَنَّهُ وَصِيُّهُ وَ خَلِيفَتُهُ وَ الْإِمَامُ بَعْدَهُ فَلِذَلِكَ قَالَ أَنَا وَ عَلِيٌّ أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّةِ وَ صَعِدَ النَّبِيُّ للهُ الْمِنْبَرَ فَقَالَ مَنْ تَرَكَ دَيْنَا أَوْ ضَيَاعاً فَعَلَيَّ وَ إِلَى وَ مَنْ تَرَكَ مَالًا فَلِوَرَثَتِهِ فَصَارَ بِذَلِكَ أَوْلَى بِهِمْ مِنْ آبَائِهِمْ وَ أُمَّهَاتِهِمْ وَ صَارَ أَولَي بِهِمْ مِنْهُمْ بِأَنْفُسِهِمْ وَكَذَلِكَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ * بَعْدَهُ جَرَى ذَلِكَ لَهُ مِثْلُ مَا جَرَى لِرَسُول الله ﷺ

محبت حضرت رسول به امتش مانند محبت اولاد می باشد، افضل امت آن حضرت علی بن ابی طالب میباشد و محبت علی نسبت به امت بعد از رسول خدا مانند نبی اکرم بوده زیرا او وصی و جانشین و امام بعد از او هست برای همین جهت فرمود: من و علی دو پدر این امت هستیم.

 حضرت رسول الله در منبر فرمودند: هر کس بمیرد و مقروض باشد و یا حقی در گردن داشته باشد من از عهده آن بیرون می آیم و هر کس مرد و مالی از خود به جای گذاشت مالش به ورثه آن متعلق است.

 به همین جهت پیغمبر اکرم له به مسلمانان از پدر و مادر آنها نسبت به آنان سزاوارتر است و همچنین از خودشان نیز اولی است، و امير المؤمنين نیز در این امور مانند رسول خدا است. (ر.ک: عيون اخبار الرضا ٣: ٨٥ ح ۲۹؛ علل الشرایع ۱: ۱۲۷ ح ۲؛ معانی الاخبار : ٥٢.)

ه آیا رسول خدا در حال تقیه از دنیا رفت؟

سهل نوشجانی گوید مردی به حضرت رضا الا گفت:

یا ابن رسول الله از عروة بن زبیر نقل کرده اند که گفته است: رسول خدا در حال تقیه از دنیا رفت؟

حضرت فرمود

أَمَّا بَعْدَ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَي يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَعْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ فَإِنَّهُ أَزَالَ كُلَّ تَقِيَّة بِضَمَانِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ بَيَّنَ أَمْرَ اللَّهِ تَعَالَي وَ لَكِنَّ قُرَيْشاً فَعَلَتْ مَا اسْتَهَتْ بَعْدَهُ وَ أَمَّا قَبْلَ نُزُولِ هَذِهِ الْآيَةِ فَلَعَلَّه.

اما بعد از نزول این آیه یا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلَغَ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبُّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاس» (ای پیامبر آنچه بر تو فرستاده شده است از جانب پروردگارت به مردم ابلاغ کن که اگر آن را پنهان نگهداری و نرسانی رسالت او را انجام نداده ای خداوند تو را از مردم و دشمنی آنان حفظ خواهد کرد مائده (٦٧) این آیه هر نوع تقیّه ای را میان او و مردم به ضمان خداوند عز و جل برداشته است و امر خدا را ابلاغ فرموده، اما قریش هر کار که میل داشت پس از رحلت او انجام داد اما قبل از نزول آیه مبارکه شاید در حال تقیه بوده اند).(ر.ک: عیون اخبار الرضا ۲: ۱۳۰ ح ۱۰؛ مسند الامام الرضا ٣٢٩:١ - ٦١.)