عهد نامه حضرت علی بن موسی الرضا - عليه السلام - مطابق عیون اخبار الرضا (ع)

 بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الفعّال لما يَشَاء لَا مُعَقِّبَ لِحُكمِهِ، ولا رادَّ لِقَضَائِهِ، يَعْلَمُ خائنة الأعين، وَمَا تُخفِى الصُدُورِ، وَصَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ فِي الأَوَّلِينَ وَالآخَرِينَ، وَعَلَى آلِهِ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ أَقُولُ وَأَنَا عَلَى بْن مُوسَى بْنِ جَعْفَرِ عليهم السلام إن أميرَ المُؤْمِنِينَ عَضَّدَهُ اللهُ بالسدادِ وَ وَفِّقَهُ لِلرَّشَادِ عَرَفَ مِنْ حَقْنَا ما جَهَلَهُ غَيْرُهُ فَوَصَلَ أَرْحَاماً قُطِعَتْ وَآمَنَ نُفُوسَاً فُرْعَتْ بَل أَحْيَاهَا وَقد تُلِفَتْ وأغناها اذا افتقرك مُبْتَغِياً رَضًا رَبِّ العَالَمِينَ لا يُريدُ جَزاً إِلَّا مِنْ غَيْرِهِ(۱)(كشف الغمة اربلی ، ج ۲، ص ۳۳۷، طبع تبریز) وَسَيَجْزِ اللَّهُ الشاكِرِينَ، وَلا يَضِيعُ أجر المُحْسِنِينَ، وَانَّهُ جَعَلَ إِلَى عَهْدَهُ وَالْآمِرَةَ الْكُبْرِى إِنَّ بَقِيتُ بَعْدَه، فَمَنْ حَلَّ عَقْدَةَ أَمَر اللَّهُ تَعَالَى بِشَدِّهَا وَقَصَمَ عُرْوَةَ أَحَبَّ اللَّهُ إِيثَاقَهَا فَقَدْ آبَاحَ حَرِيمِهِ وَأَحَلَّ مَحْرُمَهُ إِذْ كَانَ بِذلِكَ زارياً على الإمامِ مُنْهَتِكَاً حُرْمَةَ الإِسْلامِ بِذَلِكَ جَرَى السَّالِفَ فَصَبَرَ عَنْهُ عَلَى الفَلَتاتِ وَلَمْ يَعْتَرِضْ بَعْدَها عَلَى الغَرَماتِ خوفاً عَلَى من (نسخه ) (۲)(من شتات الدين كشف الغمه) شتاتِ الدِّينَ وَاضْطرابِ حَبْلِ المُسْلِمِينَ وَلقُرْبِ أَمْرِ الجَاهِلِيَّةِ وَرَصَدِ المُنافِقِينَ،( ۳)(در كشف الغمه المنافقين ندارد) فُرصَةً تُنْتَهَرُ وَبايِقَةً بتتدر(۴)(در کشف الغمه اضافه کرده است: «وَقَد جَعَلْتُ الله على نفسي أن استرعاني أمر المسلمين وقلدني خلافته العمل فيهم عامة وفي بني العباس بن عبد المطلب خاصة، بطاعته وَطاعَةِ رَسُولِهِ - صلى الله عليه وآله . وَأَنْ لا أَسْفَكَ دَماً حراماً ولا أبيحُ فَرَجا وَلا مالاً إلا مأسفكته حدود الله، وإباحته فَرايِضُه، وأن أتخير والكفاة جهدى وطاقتي، وجعلت بذلك على نفسى عهداً مؤكداً يسألني الله عنه، فانه عزوجل يَقُولُ : (وَأُوفُوا بِالعَهْدِ إِنَّ ا العهد كان مسئولاً ( سوره ) (۳۷) وإن أحدثت أو غَيْرِتُ أو بَدَلْتُ كُنتُ للغير مُستحقاً وللنكال متعرضاً وَأَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْ سَخَطِهِ وَالَيْهِ أَرْغَبُ في التوفيق لطاعته، والحول بيني وبين معصيته في عافية لي وَلِلْمُسْلِمِينَ، والجامعة وَالجَفْرُ يَدُلان على ضِدَّ ذلك وما أدرى ما يفعل بي وبكم إن الحكم إِلَّا لِلَّهِ يَقْضَى بِالْحَقِّ وَهُوَ خَيْرٌ الفاصلين ولكنى امتثلتُ أمر أمير المؤمنين واثرت رضاه، والله يَعْصِمُنِي وَإِيَّاهُ، وَاشْهَدتُ اللَّهَ) ،  علی نفسي بذلك وكفى بالله شهيداً، وكتبت بخطى بحضرة أمير المؤمنين أطال الله بقائه والفضل بن سهل وسهل بن الفضل ويحي بن اكثم.. في شهر رمضان سته ۲۰۱ هـ . نقل از کتاب کشف الغمه اربلی، ج ۲، ص ۳۳۸ و ۳۳۷، طبع تبریز) وما أَدري مَا يَفْعَلُ بِي وَلَا بِكُم إِنِ  الحكم إلا لِلَّهِ يُقضى الحَقِّ وَهُوَ خَيْرُ الفاصلينَ (١) (عيون اخبار الرضا، ج ۲، باب ۴۰، حدیث ۱۷، ص ۱۴۵)

ستایش خدای راست که بجا آورنده هر کار است و هر آنچه را که خواهد چیزی جلوی حکم او را نگیرد و به تأخیر نیندازد و فضای او را مانع نباشد، و برنگرداند؛ حضرت استشهاد به آیه ۴۰ سوره المؤمن می فرماید : می دانید خیانت دیدگان در ذی نظرها را و داناست بدانچه در کانون سینه هاست و اسراری که دلها آن را پوشیده و پنهان میدارد و درود بر فرستاده او حضرت محمد صلى الله علیه و آله از اولین و آخرین و بر آل او که پاکان و پاکیزگانند، من که علی بن موسى بن جعفرم میگویم همانا امیرالمؤمنین که خداوند او را در استواری کار مدد فرماید و به راه راست ارشادش نماید شناخت از حق ما آنچه را که دیگران نشناختند پس پیوند خویشاوندی و ارحامی که بریده شده بود دوباره به هم پیوست و دلهایی که بیمناک و هراسان شده بود دیگر باره آرامش داد، بلکه آنها را از مردگی زنده گردانید در حالتی که هلاک شده بودند و بی نیاز و توانگر نمود هنگامی که ناتوان و نیازمند بودند و در این کار خوشنودی پروردگار عالمیان را اراده نموده و پاداشی از غیر خدا نخواسته و بزودی خداوند شکرگزاران را جزای خوب دهد و مزد نیکوکاران را خداوند بی ارزش نگذارد او در حقیقت ولایتعهدی و امارت (کبری بزرگ را به من واگذار کرده که اگر من بعد از او زنده بمانم عهده دار این امر بزرگ باشم پس هر کس باز کند گرهی را که خدا امر به بستن آن نموده یا پاره کند دست آویزی را که خدا دوست دارد اتصال و پیوند آن را در حقیقت حرمت حریم خدا را هتک و پاره کرده و حلال کرده حرام او را و بدین کار حرمت امام را برده و پرده احترام اسلام را پاره کرده است و بدینگونه گذراندند پیشینیان (عهد  جدم علی - علیه السّلام را نقض کردند) پس صبر و شکیبائی نمودند بر اشتباهات جهت ترس بر پراکندگی امر دین اعتراض نکردند غرامتها را بعدها، و گسیختن طناب (وحدة) ،مسلمانان و برای نزدیکی مردم به زمان جاهلیت و در کمین نشستن منافقین از برای دست یافتن فرصت و برای امر بزرگی بتازند، و من نمی دانم نسبت به من چگونه رفتار شود و نسبت به شما به چه نوع عمل شود نیست هیچ حکمی مگر برای خداوند انجام میدهد حق را و او بهترین حکم کنندگان و جدا کنندگان حق از باطل است. «وَقَد جَعَلْتُ الله على نفسى أن استرعاني أمر المسلمين وقَلَّدَني خلافته العمل فيهم عامة وفى بني العباس بن عبد المطلب خاصةً، بطاعته وطاعة رَسُولِهِ صلى الله عليه وآله ... باقیمانده از صفحه ۹۱ (۱) ( مطابق روايت كشف الغمه تتمه عهدنامه است. )

 در آن روز( پنجشنبه ۷ رمضان سال ۲۰۱ هـ ) پس از بیعت مأمون دستور داد سکه بنام آن حضرت زدند و بر آنها نام مبارک رضا - علیه السلام ـ بود و تزویج کرد دختر عموی اسحق بن موسی را به همسری وی و فرمان امارت حج را برای او صادر کرد با عده ای از مردم به خانه خدا مشرف شدند و در شهری که وارد می شوند مردم را از ولایتعهدی حضرت رضا - علیه السلام - اعلام نماید و خطبه بنام آن حضرت بخواند.

همان سال عبد الحمید سعید در مدینه منوره خطبه خواند بالای منبر رسول خدا - صلى الله عليه وآله - و در دعاء برای او گفت : امروز اساس کار مسلمانان و ولا يتعهدی آنان به کف با کفایت حضرت علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسين بن على - عليهم السلام .. 

ستَةٌ آبَاؤُهُم مَا هُمُ       أَفْضَلُ مَن يَشْرَب صوب الغمام 

اجداد او شش نفرند که برتر از تمام کسانی هستند که از آب رحمت الهی سیراب می شوند. (۲)( ارشاد مفید - قدس سره ، ص ۶۰۵)

پس از بیعت اقشار مردم با حضرت رضا - عليه السلام - به ولایتعهدی در مدینه خطبه به نام حضرت خوادند.