1 شمایل آن حضرت

شیخ صدوق در کتاب عیون اخبار الرضا از حضرت رضا روایت کرده است که در ضمن حدیثی فرمودند «هاله ای از نور وجود مبارک او را احاطه کرده که با پرتویی از نور مقدس الهی، فروزان است..... (عيون اخبار الرضا ج ۲، ص ۶ ح ۱۴ برای مطالعه کامل این حدیث، رک: ف ، ب ، ج ۲۴)

2 اوصاف آن حضرت

در کتاب وسيلة النجاة از حضرت رضا روایت شده است که فرمود: «مهدی از همه مردمان داناتر بردبارتر پرهیز کارتر

سخاوتمندتر، شجاع تر و پارساتر است». ( وسيلة النجاة، ص ۴۱۶ برای مطالعه کامل این حدیث رک ف ۵، ب ۵، ج ۳۳)

42

3 فضائل آن حضرت

شیخ صدوق در کتاب عیون اخبار الرضا به واسطه حضرت رضا از نبی مکرم اسلام روایت کرده است که در ضمن حدیثی فرمود به سوی او حضرت مهدی بروید؛ اگر چه لازم باشد به شکل سینه خیز بر روی برفها و یخ ها حرکت کنید. همانا او خلیفه الهی بر روی زمین و جانشین من است. (عيون اخبار الرضا ، ج ۲، ص ۵۹، ج ۲۳۰ . برای مطالعه کامل این حدیث رک: ف ۵، ب ۳، ح ۲۰)

4 شباهت او به پیامبران

شیخ صدوق در کتاب عیون اخبار الرضا از حضرت رضا روایت کرده است که در ضمن حدیثی فرمود: پدر و مادرم فدای او که هم نام جدم و شبیه من و موسی بن عمران است». (عيون اخبار الرضا علام، ج ۲، ص ۶ . ح ۱۴ برای مطالعه کامل این حدیث رک: ف ۵، ب ۴، ج ۲۴)

کشی در کتاب رجال از حسین صیرفی روایت کرده است که گفت: به حضرت رضا عرض کردم فدای شما شوم، پدر بزرگوارتان درباره حضرت مهدی چه کرد و چه نظری داشت؟ فرمود: همان راه پدرانش را رفت.

43

عرض کردم چه کنم با حدیثی که زرعه از سماعة بن مهران روايت کرده که امام صادق فرمودند: پسرم امام کاظم دارای پنج شباهت با پنج پیامبر است؛ مانند یوسف مورد حسد واقع می شود مانند یونس غایب میگردد و.... سه شباهت دیگر ذکر کرد امام فرمود: «زرعه دروغ گفته است. حدیث سماعه چنین نبود؛ بلکه او از امام صادق روایت کرد در صاحب این امر یعنی امام قائم پنج شباهت از پیامبران است و نفرموده بود فرزندم (رجال کشی، ص ۴۷۷، ج ۹۰۴)

5 علامت ها و نشانه های آن حضرت

نعمانی در کتاب غیبت از ایوب بن نوح روایت کرده است که گفت: به حضرت رضا عرض کردم امیدوارم که صاحب این امر تشکیل حکومت واحد جهانی شما باشید و خداوند آن را بدون زحمت لشکر کشی و شمشیر زنی به شما مرحمت فرموده باشد؛ زیرا برای شما بیعت گرفته شده و به نام شما سکه زده شده است.

امام یا فرمود: «هیچ یک از ما نیست که نامه ها ای دعوت به سویش سرازیر و با انگشت به سویش اشاره می شود و از مسائل مختلف سؤال میگردد و اموالی را برای او ارسال مینمایند

44

مگر آنکه او را با شمشیر به شهادت رسانند و یا به وسیله سما در بستر از دنیا رود؛ تا آنکه خداوند برای این امر مردی از ما را برانگیزد که ولادت و محل رشد و نمای او مخفی اما در نسب او هیچ گونه خفائی نیست». (غیبت نعمانی، ص ۱۷۳، ح ۹.)

شیخ صدوق در کتاب کمال الدین این حدیث را با سند دیگری از ایوب بن نوح با اختلاف کمی در الفاظ روایت کرده است.  (کمال الدین، ج ۲، ص ۳۷۰ ، ح ۱. )

نعمانی در کتاب غیبت با ذکر سند از حضرت رضا روایت کرده است که فرمود این امر امامت به سوی کسی کشیده می شود که قابلیت حمل آن را دارد». (غیبت نعمانی، ص ۳۴۰، ح ۴. )

حرانی مه در کتاب تحف العقول، از معمر بن خلاد روایت کرده است که به حضرت رضا عرض کرد خداوند فرج شما را تعجیل فرماید امام فرمود: ای معمر این دعا در حقیقت به نفع شما و در واقع فرج شما است؛ اما به خدا قسم من به همان کسیه ای که در آن مشتی آرد است و بر آن مهر زده شده قناعت میکنم (تحف العقول، ص ۴۴۶، ح ۳۷ )

45

شیخ صدوق در کتاب کمال الدین از زبان بن صلت روایت کرده است که گفت به حضرت رضا عرض کردم: آیا شما صاحب الامر هستید؟ فرمود من صاحب الامر هستم ولی نه آن صاحب الامری که عالم را پر از عدل و داد میکند همان طور که پر از ظلم و جور و ستم باشد و چگونه من میتوانم آن حضرت باشم با این ضعف بدنی و ناتوانی جسمی که مشاهده میکنی؟

همانا قائم کسی است که در هنگام ظهور در سنین پیری است؛ ولی به شکل جوان ظاهر میگردد او از نظر بدنی به قدری قوی و نیرومند است که اگر دست خود را به سوی بزرگترین درختی که روی زمین است دراز کند آن را از ریشه میکند و اگر میان کوه ها فریادی برآورد سنگها از هم پاشیده میشوند و فرو می ریزند.

او عصای موسی و خاتم سلیمان را به همراه دارد و چهارمین فرزند من است خداوند به قدری که بخواهد او را در حجاب و پوشش پنهان می دارد، سپس او را آشکار میسازد تا جهان را پر از عدل و داد فرماید؛ همان گونه که از جور و ستم پر شده باشد». (کمال الدین، ج ۲، ص ۳۷۶ و مکیال المکارم، ج ۱، ص ۳۴ )

46

1 پادشاهی و سلطنت آن حضرت

شیخ صدوق در کتاب عیون اخبار الرضا ، از حضرت رضا روایت کرده که به نقل از پیامبر فرمود: در شب معراج، خداوند تبارک و تعالی در قسمتی از فرمایشات خود فرمود... او حضرت مهدی را مالک شرق و غرب عالم میکنم. سپس حکومت او را استمرار میبخشم و تا روز قیامت روزگار را در میان اولیای خود می گردانم». (عيون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۲۰۴ برای مطالعه کامل این حدیث رک ف ۵، ب 3 ، ح ۲۲)

حائری یزدی در کتاب الزام الناصب از امام رضا و ایشان از امیرالمؤمنین روایت کرده است

108

مهدی شرق و غرب عالم  را در اختیار خود قرار میدهد و مالک میشود (الزام الناصب، ص ۱۸۱ )

2 یاوران آن حضرت از ملائکه

شیخ صدوق در علل الشرایع از حضرت رضا و آن حضرت به واسطه پدرانش ، از پیامبر اکرم روایت کرده است: «در شب معراج خداوند تبارک و تعالی فرمود او حضرت مهدی را با لشکر خودم یاری میکنم و به وسیله فرشتگانم کمک میرسانم تا دعوتم را آشکار سازد و خلق را بر توحید من متحد نماید. (علل الشرایع، ج ۱، ص ۵ برای مطالعه کامل این حدیث، رک: ف ۵، ب ۳، ح ۲۲)

و نیز در کتاب امالی و عیون از حضرت رضا روایت شده که در ضمن حدیثی فرمودند چهار هزار نفر از ملائکه برای یاری امام حسین فرود آمدند؛ اما آن حضرت به آنها اجازه جنگ نداد. لذا آنها در اطراف قبر مبارک آن حضرت پریشان و غبار آلود هستند تا آن قیام کننده قیام نماید. آنها از یاران آن حضرت و شعارشان خونخواهی امام حسین خواهد بود. (امالی صدوق، ص ۱۹۲، ح ۵ و عیون اخبار الرضا ، ج ۱، ص ۲۹۹ ، ح ۵۸ برای مطالعه کامل این حدیث رک: ف ۵، ب ۴، ح ۳۱)

109

3 قدرت و توانائی آن حضرت و آنچه در اختیار او میباشد

شیخ صدوق در علل و عیون از حضرت رضا و آن حضرت از پیامبر اکرم ﷺ روایت کرده است در شب معراج، خداوند تبارک و تعالی درباره حضرت مهدی فرمود بادها را مسخر و ابرها را رام او میگردانم و درهای آسمان و راههای آن را به روی او می گشایم(علل الشرایع، ج ۱، ص ۵ برای مطالعه کامل این حدیث رک: ف ۵، ب ۳، ح ۲۲)

در کتاب کمال الدین نیز از حضرت رضا روایت شده است که در ضمن حدیثی فرمود: «او کسی است که زمین زیر پایش پیچیده می شود و سایه ای برایش نیست (کمال الدین، ج ۲، ص ۳۷۱ ، ح .۵ برای مطالعه کامل این حدیث رک ف ۵، ب ۱ ح ۱۴)

4 نزد آن حضرت میراث پیامبران است

در همان کتاب از آن حضرت روایت شده است: «عصای موسی و خاتم سلیمان به همراه او می باشد». (کمال الدین، ج ۲، ص ۳۷۶ و مکیال المکارم، ج ۱، ص ۳۴ برای مطالعه کامل این حدیث رک ف ۴، ب۵، ح ۱۳)

110

5 بر گردن آن حضرت بیعت هیچ یک از ستمکاران نیست

شیخ صدوق در کتاب عیون اخبار الرضا ، از حضرت رضا لا نقل کرده است ... زیرا هنگامی که با شمشیر قیام می کند بیعت کسی بر گردن آن حضرت نباشد. (عيون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۲۷۳ ، ۶ برای مطالعه کامل این حدیث رک ف ۵، ب ۴، ج ۲۶)

6 زمین را از لوث کفر و ستم پاک میگرداند

در کتاب علل الشرایع به روایت امام رضا از پیامبر اکرم نقل شده است خداوند فرمود زمین را به آخرین آنان اوصیای پیامبر از دشمنانم پاک میکنم. (علل الشرایع، ج ۱، ص ۵ برای مطالعه کامل این حدیث رک ف ۵، ب ۳، ح ۲۲)

در کتاب کمال الدین نیز از حضرت رضا روایت شده است. «خداوند، زمین را به وسیله او از هر ستمی ،پاک و از هر ظلمی پاکیزه می گرداند». (کمال الدین، ج ۲، ص ۳۷۱، ح ۵ برای مطالعه کامل این حدیث رک ف ه ب ۱ ح ۱۴)

و در همان کتاب از دعبل روایت شده است که خطاب به امام رضا عرض کرد شنیده ام امامی از شما خروج میکند و زمین را از هرگونه فساد پاک میگرداند (کمال الدین، ج ۲، ص ۳۷۲ ، ۶ برای مطالعه کامل این حدیث رک: ف ۵، ب ۴ ح ۲۷)

111

7 آن حضرت دستان بنی شیبه را قطع میکند

شیخ صدوق در کتاب علل الشرایع از حضرت رضا روایت کرده است که درباره حضرت مهدی فرمود: «قیام را از بنی شیبة آغاز و دستان ایشان را قطع میکند؛ زیرا آنان دزدان خانه خدا هستند». (عيون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۲۷۳ ، ح ۵ .)

8 ذراری قاتلان امام حسین ها را به قتل میرساند

شیخ صدوق در علل و عیون به سند خود از هروی روایت کرده است که گفت به حضرت رضا عرض کردم نظر شما درباره این حدیث امام صادق هنگامی که قائم خروج کند، ذراری قاتلان امام حسین را به کار پدرانشان میکشد چیست؟ امام فرمود: «مطلب همان است».

عرض کردم پس این فرمایش خداوند که هیچ گنه کاری گناه دیگری را متحمل نمیشود(انعام، ۱۶۴) چه معنایی دارد؟

112

حضرت رضا فرمود: خداوند در جمیع گفتارش صادق است؛ ولی باقیماندگان نسل قاتلان امام حسین به کار پدرانشان راضی و خوشنودند و به آن افتخار و مباهات میکنند و هر که به امری رضایت داشته باشد مانند آن است که آن را انجام داده و اگر کسی در مشرق کشته شود و در مغرب شخصی به آن قتل راضی باشد نزد خداوند تبارک و تعالی شخص راضی با قاتل شریک خواهد بود. حضرت مهدی هم که باقیماندگان نسل قاتلان امام حسین ها را می کشد از این باب است که آنها به فعل پدران خود رضایت دارند. عرض کردم هنگامی که قائم قیام کند ابتدا با چه گروهی درگیر میشود؟ فرمود: با بنی شیبه و دستهای آنها را قطع می کند زیرا آنها دزدان خانه خدا هستند». (علل الشرایع، ج ۱، ص ۲۲۹، ج ۱.)

9 مردم با نور جمال آن حضرت از روشنائی خورشید بی نیاز می شوند

شیخ صدوق در کتاب کمال الدین از حضرت رضا روایت

کرده است هنگامی که قائم ما خروج کند زمین به نور مبارک او نورانی و درخشان میشود. (کمال الدین، ج ۲، ص ۳۷۱ ، ح ۵برای مطالعه کامل این حدیت، رک ف ۵، ب ۱ ح ۱۴)

113

10 گسترش عدالت به وسیله آن حضرت

در همان کتاب به واسطه حضرت رضا از امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب درباره حضرت مهدی روایت شده است: «او قیام کننده به حق آشکار کننده دین و گسترش دهنده عدالت است».( کمال الدین، ج ۱، ص ۳۰۴ ، ح ۱۶ برای مطالعه کامل این حدیث رک ف ۵، ب ۳ ح ۲۳)

و نیز در همان کتاب از حضرت رضا نقل شده است: «او میزان عدالت را در میان مردم قرار میدهد و آنگاه هیچ کس به دیگری ظلم نمی کند.

(کمال الدین، ج ۲، ص ۳۷۱ ، ح .۵ برای مطالعه کامل این حدیث، رک ف ۵، ب ۱، ح ۱۴)

11 او زمین را پر از عدل و داد میکند

شیخ صدوق در کتاب عيون أخبار الرضا، از حضرت رضا و آن حضرت از نبی مکرم اسلام روایت کرده است: «او زمین را پر از عدالت خواهد نمود؛ همان طور که پر از ظلم و ستم شده باشد».

114

در همان کتاب از حضرت رضا روایت شده است: «تا آنکه آن حضرت، خروج و زمین را پر از عدالت کند؛ همان طور که پر از ستم شده باشد.

در کتاب کمال الدین نیز از آن حضرت روایت است: «سپس خداوند او را ظاهر میگرداند و به وسیله او زمین را پر از عدل و داد میکند؛ همان طور که پر از ظلم و ستم شده باشد». (کمال الدین، ج ۲، ص ۳۷۶ برای مطالعه کامل این حدیث رک: ف ۴ ، ب ، ح ۱۳)

12 او غم و اندوه اهل بیت را برطرف خواهد کرد

شیخ صدوق در کتاب کمال الدین ماجرای اضافه کردن دو بیت از سوی حضرت رضا به شاعر دعبل خزاعی را آورده و آن دو بیت این است سوز دل ما باقی است تا خداوند قیام کننده ما را ظاهر سازد و او غم و اندوه ما را برطرف نماید». (کمال الدین، ج ۲، ص ۳۷۳، ح ۶ برای مطالعه کامل این حدیث، رک ف ۵، ب ۴، ح 28)

115

13 او برای اهل ایمان رحمت و برای کافران عذاب است

شیخ طوسی در کتاب غیبت از حضرت رضا روایت کرده است که در ضمن حدیثی فرمودند: «ایشان رحمت برای مؤمنان و عذاب برای کافران میباشد».

14 خوارک و پوشاک آن حضرت

نعمانیه در کتاب غیبت به سند خود از معمر بن خلاد روایت کرده است که گفت در محضر نورانی حضرت رضا بودیم و سخن از حضرت قائم به میان آمد ایشان فرمودند: « لباس او خشن و غذایش ناملایم است». (غیبت نعمانی ص ۲۹۵، ج ۵ و بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۵۸، ح ۱۲۶ .)

15 حال شیعه و مؤمنین در عصر ظهور آن حضرت

طبری در کتاب دلائل الامامة به سند خود از حضرت رضا روایت کرده است

116

هنگامی که قائم قیام کند به فرشتگان دستور میدهد که برمؤمنین سلام کنند و در مجالسشان بنشینند و هرگاه یکی از آنها مشکلی داشته باشد ،حضرت بعضی از فرشتگان را بفرستد تا او را به دوش بگیرند و نزد امام بیاورند و چون مشکل او برطرف شد او را باز گردانند.

بعضی از مؤمنین به وسیله ابرها حرکت می کنند و بعضی با ملائکه پرواز میکنند و برخی دیگر با آنها راه میروند. در میان آنان کسانی هستند که از ملائکه پیشی میگیرند و کسانی هستند که ملائکه برای داوری نزد آنان می آیند؛ چراکه مؤمن نزد خداوند گرامی تر از ملائکه است و از آن ،مؤمنین کسانی هستند که امام آنها را میان هزار نفر از ملائکه، قاضی قرار می دهد».(دلائل الامامه، ص ۴۵۴، ح ۳۸ )

117