1 غیبت آن حضرت و علت آن

شیخ صدوق در کتاب کمال الدین از حضرت رضا روایت کرده است که به نقل از پدرانشان از پیامبر اکرم روایت کرده اند که در ضمن حدیثی فرمود: «بدون تردید آن قیام کننده - که از فرزندان من است - غایب خواهد شد به خاطر عهد و پیمانی که با من بسته است». (کمال الدین، ج ۱، ص ۵۱. برای مطالعه کامل این حدیث رک: ف ۵، ب ۳، ح ۲۱)

در همان کتاب از حضرت رضا روایت شده که فرمود: «امیرالمؤمنین فرموده است او حضرت مهدی خواهد آمد؛ ولی بعد از غیبت و حیرتی که مردم دچار آن گردند (کمال الدین، ج ۱، ص ۳۰۴، ح ۱۶ برای مطالعه کامل این حدیث رک ف ۵، ب۳ ح 3۴)

68

در عیون اخبار الرضا از آن حضرت روایت شده است: «گویا شیعیان را میبینم هنگام از دست دادن سومین فرزندم که مانند گله ای بی چوپان به دنبال چراگاه و پناهگاهی هستند و آن را نمی جویند عرض شد ای فرزند رسول خدا چرا چنین حالی به آنها دست میدهد؟ فرمود: به خاطر اینکه امامشان از آنها پنهان می شود. پرسیدند چرا پنهان میشود؟ فرمود: برای اینکه وقتی با شمشیر قیام کرد بیعت هیچ کس بر گردن او نباشد. (. عيون اخبار الرضا السلام، ج ۱، ص ۲۷۳، ج ۶ برای مطالعه کامل این حدیث، رک ف 5 ، ب ۴، ح ۲۶)

و در همان کتاب از حضرت رضا روایت شده است: «شخص شریف او دیده نمی شود...... (کمال الدین، ج ۲، ص ۳۷۰ ، ح ۲برای مطالعه کامل این حدیث، رک ف ، ب ، ح ۴)

حضینی در کتاب هدایة الکبری نیز از آن حضرت روایت کرده است: «قائم ما حضرت مهدی جسم شریفش دیده نمی شود».( هداية الكبرى، ص ۳۶۴ برای مطالعه کامل این حدیث رک ف ، ب ، ج ۵)

صدوق در کتاب کمال الدین از آن حضرت روایت کرده است که در ضمن حدیثی فرمود او چهارمین فرزند من است. خداوند او را در حجاب و پوشش خود پنهان نگه میدارد به مقداری که بخواهد». (. کمال الدین، ج ۲، ص ۳۷۶ برای مطالعه کامل این حدیث رک ف ۴، ب ۵، ح ۱۳)

69

در همان کتاب از آن حضرت روایت شده است که در ضمن حدیثی فرمود: «او» پیش از خروجش دارای غیبت است(کمال الدین، ج ۲، ص ۳۷۱، ح .۵ برای مطالعه کامل این حدیث رک ف ۵، ب ۱، ح ۱۴)

شیخ مفید در کتاب ارشاد نیز از آن حضرت روایت کرده است: «او کسی است که انتقام پدر و جد بزرگوارش گرفته نشده و دارای غیبت است».

صدوق در کتاب علل الشرائع از آن حضرت روایت کرده است. «امام دوازدهم شیعیان از میان آنها غایب می شود. پرسیدند: چرا؟ فرمود: به خاطر اینکه هنگام ظهور بیعت کسی بر گردن او نباشد». (علل الشرایع، ج ۱، ص ۲۴۵، ج ۶ برای مطالعه کامل این حدیث، رک ف۵، ب ۴، ح ۲۶)

شیخ صدوق در کتاب کمال الدین به سند خود از حضرت رضا روایت کرده است که فرمود:

70

خضر» از آب حیات خورد و تا نفخه صور نخواهد مرد و زنده خواهد ماند. او نزد ما میآید بر ما سلام میکند و با ما سخن می گوید. ما صدایش را میشنویم اما شخص او را نمی بینیم در هر کجا که از او یاد شود حضور پیدا میکند و لذا هر کس او را یاد می کند خوب است سلامی هم به او عرض کند همه ساله در مراسم حج شرکت میکند تمام مناسک حج را به جا می آورد، در عرفه می ایستد و به دعای مؤمنان آمین میگوید.

خداوند او را انیس قائم ما قرار میدهد و به وسیله او وحشت و غربت آن حضرت را برطرف می سازد (کمال الدین، ج ۲، ص ۳۹۰ ، ح ۴.)

2 اسلام، غریبانه آغاز شده و به زودی غریب میگردد

شیخ صدوق مه در کتاب کمال الدین به سند خود از حضرت رضا روایت کرده است که به واسطه پدرانش از رسول گرامی اسلام روایت فرمود: اسلام با غربت شروع شده و همان طور که در آغاز بوده است به زودی دچار غربت میشود پس خوشا به حال افراد غریب که دست از اسلام بر نمیدارند و دین خود را به هیچ قیمتی و در هیچ شرایطی رها نمی کنند. (کمال الدین، ج۱، ص ۲۰۱ ، ح ۴۵ )

71

3 فتنه ای کور و کمر شکن ناگزیر رخ خواهد داد

شیخ طوسی در کتاب غیبت به نقل از حسن بن محبوب از امام رضا روایت کرده است «فتنه ای کور و کوبنده و آشوبی کمر شکن ناگزیر روی خواهد داد که در آن خواص و راز داران سقوط خواهند کرد و آن هنگامی است که شیعه سومین فرزند مرا از دست دهد. اهل آسمان و زمین و همه عاشقان و شیفتگان و درماندگان و دلسوختگان بر او گریه کنند.

پدر و مادرم فدای او که همنام جدم و شبیه من و موسی بن عمران است. هاله ای از نور وجود مبارک او را احاطه کرده و با پرتویی از نور مقدس الهی فروزان است چه بسیار زن و مرد مؤمنی که با از دست دادن آن آب گوارا دل سوخته و حیران و اندوهگین خواهند بود. گویا آنها را میبینم که در حال یأس و ناامیدی ندایی میشنوند؛ ندایی که از دور و نزدیک یکسان شنیده می شود او آن فریاد حجت حق است. او که برای مؤمنان رحمت و برای کافران عذاب و عقوبت است». (عيون اخبار الرضا، ج ۲، ص ۶ ، ح ۱۴ برای مطالعه کامل این حدیث رک ف 5، ب ۴، ح ۲۴)

72

4 چهار حادثه پیش از قیام آن حضرت واقع میشود

حمیری در قرب الاسناد از بزنطی روایت کرده است که از حضرت رضا شنید: «امام باقر میفرمود پیش از قیام قائم چهار حادثه رخ میدهد که دلالت بر خروج آن حضرت میکند. سه حادثه روی داده و یکی باقی مانده است. عرض شد: آنهایی که گذشته چه بوده است؟ فرمود ماه رجبی که در آن حاکم خراسان از حکومت خلع شد؛ ماه رجبی که علی بن زبیده حرکت کرد و ماه رجبی که محمد بن ابراهیم در کوفه خروج کرد. پس از امام رضا پرسیدند ماه رجب چهارم به قیام قائم متصل است؟ آن حضرت پاسخ داد: حضرت باقر العلوم این چنین فرمود». (قرب الاسناد، ص ۳۷۴)

5 حادثه اي بين حرمین رخ میدهد

در همان کتاب از بزنطی روایت شده که گفت: از حضرت رضا درباره ظهور سؤال کردم امام فرمود: «حضرت صادق از پدر بزرگوارش امام باقر روایت کرده است که اولین علامت فرج در سال ۱۹۵ هجری قمری تحقق پیدا میکند. در سال ۱۹۶

73

، عرب برطرف میکند و در سال ۲۰۰ آنچه بخواهد انجام می دهد».

عرض کردم فدای شما شوم به ما خبر بده از آنچه در سال ۲۰۰ واقع میشود فرمود اگر بنا بود به کسی خبر دهم به شما خبر می دادم من از مکان و جایگاه شما در آن زمان خبر دارم و آن حوادث را میدانم ولی مصلحت در اظهار آن نیست. اما هنگامی که خداوند تبارک و تعالی اظهار چیزی از حق را بخواهد بندگان او قادر به پنهان کردن آن نیستند

و فرمود: پیشاپیش این امر (ظهور) و از نشانه های فرج حادثه ای است که میان دو حرم مسجد الحرام و مسجد النبی واقع میشود عرض کردم چه حادثه ای؟ فرمود: فلانی از خاندان فلان ۱۵ نفر از پهلوانان عرب را میکشد (قرب الاسناد، ص ۳۷۰ ف ح ۱۳۲۶)

6 پرچمهایی که پیش از ظهور و قیام آن حضرت حرکت میکنند

شیخ مفید در ارشاد و شیخ طوسی در کتاب غیبت از حسن بن جهم روایت کرده اند که گفت

74

شخصی از امام رضا درباره فرج سؤال کرد امام فرمود: طولانی بگویم یا برایت خلاصه کنم؟ عرض کرد به اجمال بفرمائید.

فرمود: هنگامی که پرچمهای قیس در مصر و پرچم های کنده در خراسان به حرکت در آیند. (ارشاد مفید، ص ۳۷۶ و غیبت طوسی، ص ۴۴۸،

ح ۴۴۹)

شیخ مفید در ارشاد از حضرت ابا الحسن روایت کرده است: «گویا پرچمهایی به رنگ سبز را میبینم که از مصر به حرکت درآمده اند و به سوی شامات روانه گشته اند و به طرف فرزند صاحب وصيات هدایت میشوند (ارشاد مفید، ص ۴۰۷ )

7 پیشاپیش این امر بیوح حرارت یا قتل شدید است

نعمانی در کتاب غیبت از بزنطی روایت کرده است که گفت: از امام رضا ها شنیدم که فرمود: پیشاپیش این امر بیوح است و من معنای بیوح را نفهمیدم اتفاقاً به حج رفتم و در آنجا از عربی شنیدم که میگفت امروز روز بیوح است به او گفتم بیوح یعنی چه؟ گفت: یعنی گرمای زیاد (غیبت نعمانی، ص ۲۷۹، ح ۴۴ )

75

حمیری در کتاب قرب الاسناد از بزنطی و او از حضرت رضاء روایت کرده است پیشاپیش این امر، کشتار بیوح است. عرض شد بیوح به چه معنا است؟ فرمود یعنی پیوسته طوری که بین آن فاصله نباشد». (قرب الاسناد، ص ۱۷۰ و بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۴۲، ح ۱۱۳)

76