تصمیم غیر منتظره

مأمون پس از رویارویی با اوضاع وخیم حکومت و احساس نگرانی شدید از آینده خویش برای خروج از این بن بست در پی اندیشه فراوان و مشورت با سیاستمداران و استوار کنندگان حکومتش چون فضل بن سهل به راه حل و تجربه تازه ای دست زد؛ تجربه ای که در تشکیلات خلافت سابقه نداشت.

او تصمیم گرفت پیشوای شیعیان را از مدینه به مرو فراخواند و او را به ولیعهدی خویش برگزیند. این اقدام مأمون هر چند به ظاهر غیر منتظره و ناباورانه بود و از سوی بعضی گروه ها واکنش هایی به دنبال داشت؛ لیکن به نظر خود او مناسب ترین و سنجیده ترین طرحی بود که در آن شرایط می توانست حکومت او را از خطر سقوط حفظ منافعش را تأمین و آینده اش را تضمین کند.

مأمون در پی این تصمیم نامه ای برای امام رضا نوشت فضل بن سهل، وزیر او نیز نامه ای جداگانه نوشت و پیشوای هشتم را به مرو فراخواندند(۲)(متن نامه مأمون در منابع تاریخی نیامده است. برای آگاهی از متن نامه فضل بن سهل به الحياة السياسية للامام الرضاع، ص ۴۴۶ رجوع کنید).